“Ministerstwo Klimatu i Środowiska przypomina, że 1 kwietnia 2022 r. wchodzi w życie nowe rozwiązanie polegające na wartościowym rozliczeniu energii wyprodukowanej przez prosumenta w oparciu o wartość energii ustaloną docelowo wg ceny z Rynku Dnia Następnego (RDN), czyli tzw. net-billing.” Taki komunikat znajdziemy na rządowej stronie gov.pl. Brzmi nieco tajemniczo, prawda? Nie można się zatem dziwić niepokojowi, który się pojawił – przez kilka miesięcy mówiło się o zmianach, ale nie było dokładnie wiadomo, jak będą one wyglądały. Sprawdźmy, co zatem oznacza dla prosumentów nowy system rozliczeń jakim jest net-billing.
1. Co to jest net-billing i od kiedy będzie obowiązywał?
Net-billing, czyli rozliczanie kosztowe opierające się o wartość energii zakupionej i oddanej, będzie obowiązywało w Polsce od 1 kwietnia 2022 r. Zakłada on sprzedaż niewykorzystanych nadwyżek energii po średniej cenie z rynku hurtowego z poprzedniego miesiąca, a od połowy 2024 r. ma to być średnia cena godzinowa
Net-billing to rozliczanie wartościowe energii elektrycznej, którą prosument wprowadza i pobiera z sieci. Prosument będzie miał tzw. konto prosumenckie, które będzie co miesiąc zasilane depozytem prosumenckim. Ten depozyt to będzie wartość energii, którą prosument wprowadził do sieci. Wartość energii będzie, co do zasady, wyznaczana po cenach godzinowych – Marcin Ścigan, dyrektor z Ministerstwa Klimatu i Środowiska.
2. Co z instalacjami zamontowanymi przed 1 kwietnia 2022 r.?
Dotychczasowi prosumenci, jak również ci, którzy do 31 marca 2022 r. złożą kompletne i poprawne zgłoszenie do Operatora Sieci Dystrybucyjnej (OSD) o przyłączenie mikroinstalacji do sieci, pozostaną w systemie opustów. Zakładając fotowoltaikę przed tym terminem prosumenci otrzymują możliwość korzystania z dotychczasowego systemu opustów jeszcze przez 15 lat. Przypomnijmy – przy obecnym bilansowaniu, po wyprodukowaniu 1 kWh, odbieramy 0,8 albo 0,7 kWh w zależności od mocy instalacji, ale łącznie kosztów samej energii, jak i jej dystrybucji. Warunkiem uzyskania prawa do rozliczenia w systemie opustu jest dokonanie kompletnego i poprawnego zgłoszenia o przyłączenie mikroinstalacji w terminie do 31 marca 2022 r. Dla nabycia tego prawa nie ma natomiast znaczenia wymiana licznika, przyłączenie mikroinstalacji, wytworzenie energii elektrycznej oraz przekazanie jej do sieci. Są to czynności techniczne, które wpłyną na moment rozpoczęcia działalności prosumenckiej, bez wpływu na nabycie prawa do rozliczania się w systemie opustu.
3. Jakie będą etapy wprowadzania net-billingu?
Etap 1: 01.04.2022 – 30.06.2022 Przejściowy system opustów
System opustów będzie stosowany do rozliczeń prosumentów, wchodzących na rynek od dnia 1 kwietnia 2022 r. w okresie przejściowym od 1 kwietnia do 30 czerwca 2022 r. Na koniec 3-miesięcznego okresu przejściowego, nadwyżki energii zostaną rozliczone po średniej cenie miesięcznej z czerwca 2022 roku, a prosumenci automatycznie przejdą do systemu net-billingu.
Etap 2: 01.07.2022 – 30.06.2024 Net-billing w oparciu o ceny miesięczne
W okresie od 1 lipca 2022 r. do 30 czerwca 2024 r. nadwyżki energii będą rozliczane wg średniej ceny rynkowej energii elektrycznej z poprzedniego miesiąca kalendarzowego. Wprowadzenie okresu dostosowawczego wynika z konieczności przygotowania narzędzi i systemów do rozliczenia wartościowego energii wg ceny godzinowej oraz wymagań Centralnego Systemu Informacji Rynku Energii (CSIRE), które zacznie funkcjonować od dnia 1 lipca 2024 r.
Etap 3: 01.07.2024 Net-billing w oparciu o ceny godzinowe
Od 1 lipca 2024 r. net-billing będzie oparty na rozliczeniu wartości nadwyżek energii elektrycznej wyprodukowanej przez prosumentów z zastosowaniem taryf dynamicznych wg cen godzinowych oraz odrębnym rozliczaniu energii wprowadzonej do i pobranej z sieci elektroenergetycznej. Wartość energii wprowadzonej do sieci będzie ustalana wg ceny giełdowej godzinowej na rynkach dnia następnego. Cenę będzie wyznaczał operator brynku informacji energii (Polskie Sieci Elektroenergetyczne), który realizuje to zadanie już obecnie na podstawie ustawy. Wartość energii pobieranej z sieci będzie zgodna z taryfą sprzedawcy.
3. Czy muszę zgłaszać oświadczenie o pozostaniu w dotychczasowych systemie?
Nowe regulacje nie wprowadzają obowiązków dla obecnych prosumentów, korzystających już z systemu opustów, związanych z przekazywaniem jakichkolwiek oświadczeń w sprawie dalszego funkcjonowania na tych zasadach. Założeniem jest uwzględnienie praw nabytych prosumentów, aby mogli oni nadal korzystać z dotychczasowych rozliczeń bez składania dodatkowych oświadczeń.
Jedyny obowiązek złożenia oświadczenia do sprzedawcy energii dotyczy sytuacji, w której prosument korzystający z systemu opustu chciałby zmienić system rozliczeń na net billing, czyli rozliczenia z uwzględnieniem wartości rynkowej energii elektrycznej
4. Co z rozbudową instalacji po 1 kwietnia 2022 r.?
W przypadku rozbudowy istniejącej przed 1 kwietnia 2022 r. instalacji fotowoltaicznej, obowiązującym dla prosumenta systemem rozliczeń jest system opustów.
5. Czy aby skorzystać z Mojego Prądu 4.0 trzeba przejść na net-billing?
Jak czytamy na portalu Globenegia na przełomie pierwszego i drugiego kwartału 2022 r. uruchomiony zostanie program Mój Prąd 4.0, który będzie obejmował dotacje do magazynów energii oraz domowych systemów zarządzania energią. Program ma być kompatybilny z wprowadzeniem nowego systemu rozliczenia prosumentów – net-billingu.
6. Co stanie się, jeśli zgłoszenie do OSD będzie wymagać uzupełnienia?
Jak czytamy na portalu Gramwzielone.pl w przypadku, gdy zgłoszenie dostarczone przez prosumenta w terminie do 31 marca będzie niekompletne lub niepoprawne, zostanie on wezwany do uzupełnienia lub poprawienia zgłoszenia w terminie 14 dni od dnia otrzymania wezwania do uzupełnienia
Jeśli w tym terminie prosument udzieli odpowiedzi na wezwanie pozwalające uznać zgłoszenie za kompletne i poprawne, to będzie mógł być rozliczany w dotychczasowym systemie opustów.
7. Co z osobami, które odziedziczą lub nabędą nieruchomość, na której znajduje się instalacja fotowoltaiczna rozliczana w systemie opustów?
W opinii Ministerstwa Klimatu i Środowiska, w przypadku przeniesienia własności mikroinstalacji fotowoltaicznej po 1 kwietnia 2022 r. (nabycie, dziedziczenie), z której dotąd wyprodukowana energia elektryczna była rozliczana w tzw. „systemie opustów”, będzie można wytworzoną w tej mikroinstalacji energię elektryczną nadal rozliczać w tym systemie.
8. Czy przy zmianie taryfy prosument straci prawa do systemu opustów?
Po 1 kwietnia 2022 roku prosument rozliczający się w systemie opustów może podjąć decyzję o zmianie taryfy na bardziej korzystną dla siebie. Zgodnie z wyjaśnieniami Ministerstwa Klimatu i Środowiska, nowe regulacje nie przewidują, aby okoliczność zmiany taryfy u prosumenta wpływała na zmianę systemu rozliczeń. Dotychczasowi prosumenci, jak również ci, którzy wejdą do systemu do 31 marca 2022 roku, mają zagwarantowane prawa nabyte.
9. Co to jest rynkowa cena energii? Ile wynosi? Kto ją wylicza?
Rynkowa cena energii elektrycznej ustalana jest dla każdej godziny przez Towarową Giełdę Energii oraz wyznaczonych operatorów rynku energii elektrycznej w ramach jednolitego łączenia rynków dnia następnego. Podmiotem odpowiedzialnym za obliczanie wartości cen energii elektrycznej i ich publikację, jest operator informacji rynku energii, tj. Polskie Sieci Elektroenergetyczne. Rynkowa cena energii będzie publikowana w dniu poprzedzającym dzień rozliczeń na stronie internetowej operatora informacji rynku energii. Bieżące informacje
o rynkowej cenie energii elektrycznej są dostępne na stronie PSE.
10. Jak będzie funkcjonował system net-billingu? Co to jest konto prosumenta i depozyt prosumencki?
Zasady funkcjonowania = konto prosumenta + depozyt prosumenta + zwrot nadpłaty
• Konto prosumenta
Konto prosumenta to indywidualne konto, na którym rozliczane są nadwyżki energii wprowadzonej do sieci i pobranej z sieci w systemie wartościowym, w oparciu o ewidencję ilości energii i wartości energii elektrycznej.
• Depozyt prosumencki
Depozyt prosumencki odpowiada wartości środków zgromadzonych przez prosumenta za wprowadzoną do sieci elektroenergetycznej energię elektryczną, przeznaczoną na rozliczenie zobowiązań prosumenta z tytułu zakupu energii elektrycznej od sprzedawcy prowadzącego konto prosumenta. Kwota środków stanowiąca depozyt prosumencki może być rozliczana na koncie prosumenckim przez 12 miesięcy od dnia przypisania jej jako depozyt prosumencki na koncie prosumenta.
• Nadpłata za wyprodukowaną przez prosumenta energię elektryczną
Wysokość ewentualnej nadpłaty (niewykorzystanej w okresie 12 miesięcy), zwracanej przez sprzedawcę, nie może przekroczyć 20% (dwudziestu procent) wartości energii elektrycznej wprowadzonej do sieci w miesiącu kalendarzowym, którego dotyczy zwrot nadpłaty. Takie rozwiązanie umożliwi zwolnienie przychodów z tej nadpłaty z opodatkowania podatkiem od osób fizycznych. Zgodnie z rekomendacjami Komisji Europejskiej, większy poziom dochodów musiałby być objęty procedurą notyfikacji pomocy publicznej
11. Jak net-billing sprawdza się w innych krajach?
System net-billingu funkcjonuje we Włoszech, Portugalii, Meksyku, Indonezji oraz USA.
-We Włoszech w systemie net-billingu rozliczana jest wartość nadwyżki energii elektrycznej wprowadzonej do sieci w cenie hurtowej, która może być później wykorzystana jako kredyt na kolejne okresy konsumpcji lub zwrócona konsumentowi.
– W Portugalii w systemie net-billingu nadwyżki energii są rozliczane przyjmując 90% wartości średniej ceny energii elektrycznej spot na Iberyjskim Rynku Energii Elektrycznej. Natomiast pozostałe 10% wartości przeznaczane jest na pokrycie kosztów integracji z siecią elektroenergetyczną.
12. Dlaczego są wprowadzane zmiany?
– Aby spełnić wymagania związane i implementacją prawa EU
Wprowadzenie zmian w systemie rozliczeń prosumentów ma na celu wdrożenie przepisów Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/944 z dnia 5 czerwca 2019 r. w sprawie wspólnych zasad rynku wewnętrznego energii elektrycznej oraz zmieniającej dyrektywę 2012/27/UE, do czego zobligowane są państwa członkowskie UE, w celu m.in. zapewnienia odbiorcom końcowym możliwości bezpośredniego uczestnictwa w rynku energii oraz czerpania korzyści ze sprzedaży nadwyżek wyprodukowanej energii elektrycznej. Obecny system rozliczeń prosumentów, oparty na opustach, nie zapewnia zgodności z przepisami ww. dyrektyw.
– Aby zapewnić bezpieczeństwo pracy sieci elektroenergetycznej
Konieczność zintegrowania rosnącej liczby mikroinstalacji prosumenckich z systemem elektroenergetycznym jest jednym z wyzwań kolejnego etapu transformacji energetyki. Krajowy system elektroenergetyczny jest sukcesywnie modernizowany i rozbudowywany, jednak to długotrwały proces. Dynamicznie rosnąca liczba prosumentów w obecnym mechanizmie opustów, w przyszłości utrudnił tmożliwość przyłączenia do sieci elektroenergetycznej
kolejnych prosumentów. Pozostawanie w tym modelu rozliczeń prosumentów wpłynie negatywnie także na sytuację obecnych prosumentów, gdyż ze względu na obciążenia sieci, ich instalacje będą podlegały automatycznym wyłączeniom.
– Aby otworzyć rynek prosumencki na nowe modele biznesowe
Wprowadzany nowy system rozliczeń prosumentów stwarza okazję do wdrożenia na rynku energii nowych modeli biznesowych, uwzględniających m.in. odkup energii od prosumentów po cenie bieżącej oraz magazynowanie energii. Na rynku pojawią się nowe podmioty, takie jak agregatorzy, które będą oferować usługi nie tylko magazynowania, ale także obrotu energią w czasie rzeczywistym. Prosumenci zyskają większą swobodę zawierania umów i wyboru konkurencyjnej oferty na sprzedaż nadwyżek energii, w tym za pośrednictwem agregatorów, którzy będą działać w imieniu większej grupy odbiorców. Pojawienie się agregatorów i magazynów energii zwiększy elastyczność systemu elektroenergetycznego i jednocześnie pozwoli na dalszy przyrost instalacji prosumenckich w Polsce, umożliwiając tym samym zwiększanie udziału OZE w krajowym miksie energetycznym.
13. Czy fotowoltaika będzie się dalej opłacała?
Oczywiście, że tak! Własna elektrownia fotowoltaiczna to w dalszym ciągu oszczędność na rachunkach oraz uzależnienie się od drastycznie rosnących rachunków.
Dlaczego warto zainwestować we własną instalację TERAZ?
– Wzrost cen prądu w Polsce jest bardziej gwałtowny, niż ktokolwiek mógł przewidzieć. Od 1 stycznia średni wzrost rachunku statystycznego gospodarstwa domowego wyniesie ok. 24% w stosunku do roku 2021.
– Tarcza antyinflacyjna obniżająca stawki VAT za energię będzie obowiązywać jedynie w okresie od dnia 1 lutego do dnia 31 lipca 2022 roku. Mamy pewność, że od sierpnia będzie jeszcze drożej.
– Instalując zestaw fotowoltaiczny przed 1 kwietnia, skorzystasz z obecnego systemu opustów. Dzięki niemu aż przez 15 lat będziesz mieć zagwarantowane rozliczenie na starych zasadach.
– Oprócz odroczonych płatności możesz skorzystać z atrakcyjnych dofinansowań takich jak Czyste Powietrze czy Mój Prąd 4.0, którego nabór ma rozpocząć się w I kwartale 2022 r.
– W Vosti dostarczamy Ci najwyższej klasy komponenty, dzięki którym masz gwarancję najwyższej jakości i trwałości Twojej mikroelektrowni.
– Instalacja fotowoltaiczna pozwoli Ci chronić swoje pieniądze – stopa zwrotu jest zdecydowanie większa od inflacji. A korzyści będą rosły wraz z rosnącymi cenami energii.
– Zwiększysz wartość swojej nieruchomości – w przypadku sprzedaży domu łatwiej będzie znaleźć kupca.
– Ceny paneli są obecnie o ok. 20% wyższe niż jeszcze rok temu, przez rosnące ceny surowców może być jeszcze drożej
Jeśli szukasz wykonawcy, któremu powierzysz wykonanie swojej instalacji, pamiętaj, aby wybrać zaufaną i doświadczoną firmę, która przeprowadzi dokładny audyt fotowoltaiczny i dobierze zestaw z Twoim rzeczywistym zapotrzebowaniem. Zaufaj naszym ekspertom!
Więcej informacji znajdziesz na stronie gov.pl.