Panele fotowoltaiczne coraz częściej pojawiają się na dachach polskich gospodarstw domowych i budynków firmowych, dzięki czemu stale zwiększa się ilość ekologicznej energii elektrycznej wytwarzanej w Polsce. Obowiązujące aktualnie przepisy prawa także sprzyjają inwestycji w fotowoltaikę, sam montaż instalacji fotowoltaicznej to jednak tylko część drogi do zostania prosumentem, czyli producentem i konsumentem energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych.
Aby było to możliwe, niezbędne jest wyposażenie swej mikroinstalacji PV w kluczowy element każdego prosumenckiego systemu fotowoltaicznego, czyli licznik dwukierunkowy, dzięki któremu można przekazywać nadmiar wyprodukowanej energii do sieci i rozliczać się na zasadach net meteringu.
Net metering – co to znaczy?
Sama nazwa pochodzi wprost z języka angielskiego i na polski tłumaczy się ją jako „opomiarowanie netto”, natomiast w praktyce rozliczanie się na zasadach net meteringu oznacza dla prosumenta możliwość przekazania i „zmagazynowania” w ogólnej sieci energetycznej nadmiaru wytworzonego przez siebie prądu.
Dzięki temu prosument nie musi inwestować w drogie akumulatory fotowoltaiczne, by magazynować wyprodukowany przez siebie prąd. Zamiast tego rozlicza się z dostawcą energii elektrycznej z różnicy w ilości energii dostarczonej do sieci i pobranej z sieci.
Wielkość tej różnicy obliczana jest automatycznie właśnie przez liczniki dwukierunkowe, precyzyjnie mierzące ilość energii elektrycznej przekazanej do sieci oraz ilość energii, która została z sieci pobrana. Net metering w Polsce pozwala każdemu prosumentowi posiadającemu instalację PV o mocy do 10 kWp odebranie z sieci 0,8 kWh za każdą 1 kWh wyprodukowaną z OZE i zmagazynowaną w sieci, przy czym odbiór musi nastąpić najpóźniej w ciągu 12 miesięcy od daty przekazania energii do sieci. Dla instalacji większych niż 10 kWp przelicznik zmniejsza się do 0,7 kWh za każdą 1 kWh dostarczoną do sieci.
Czym się różni licznik dwukierunkowy od zwykłego?
Podstawową różnicą pomiędzy licznikiem jednokierunkowym a dwukierunkowym jest sposób pracy tych urządzeń. Licznik dwukierunkowy, jak sama nazwa wskazuje, oblicza nie tylko ilość energii elektrycznej pobranej z sieci przez danego użytkownika (osobę prywatną bądź firmę), ale również ilość prądu, który został do sieci przekazany z mikroinstalacji fotowoltaicznej.
To pozwala w prosty sposób wyliczyć różnicę między ilością prądu pobranego a dostarczonego do sieci i określić, ile dokładnie kWh jeszcze w danym okresie rozliczeniowym prosument może odebrać bez ponoszenia dodatkowych kosztów. Co ważne, prosumencka instalacja fotowoltaiczna powinna zawsze pracować z licznikiem dwukierunkowym, ponieważ jednokierunkowy nie jest w stanie wykonać obliczeń we właściwy sposób i generowałby tylko dodatkowe, dość wysokie koszty.
Wymiana licznika energii na dwukierunkowy
Wymiana jest obowiązkowa i odpowiada za nią operator danej sieci. Warto pamiętać, że wszelkie koszty zarówno przyłączenia mikroinstalacji PV do sieci ogólnej, jak i te związane z wymianą licznika jednokierunkowego na dwukierunkowy, ponosi bezpośrednio operator – dla prosumenta jest to proces całkowicie bezpłatny.
Właściciel mikroinstalacji fotowoltaicznej musi jednak pamiętać o tym, by zgłoszenia dokonać za specjalnym formularzu zgłoszeniowym, w przeciwnym wypadku realny termin wymiany może się wydłużyć.
Jak długo trzeba czekać na wymianę licznika na dwukierunkowy?
Teoretycznie maksymalny termin oczekiwania na wymianę został określony w obowiązujących przepisach prawa (tzw. ustawa o OZE), które stanowią, że nie może on przekroczyć 30 dni od daty zgłoszenia mikroinstalacji fotowoltaicznej do Operatora Sieci Dystrybucyjnej (OSD).
W praktyce jednak, w związku z nadal trwającą pandemią koronawirusa, zdarzają się sporadycznie sytuacje, gdy termin ten nie jest dotrzymywany – są to jednak pojedyncze przypadki.
Co ważne, dopóki nie nastąpi wymiana licznika na dwukierunkowy, nie można korzystać z instalacji fotowoltaicznej i powinna być ona wyłączona.